روکش دندان یا کراون دندان (Dental Crown) یک تاج فلزی یا چینی است که برای دندان‌های آسیب‌دیده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کاربردهای روکش دندان
دندانپزشکان اغلب از روکش برای ترمیم دندان‌های ضعیف، شکسته یا پوسیده استفاده می‌کنند. با این حال روکش‌ها کاربردهای دیگری نیز دارند که در ادامه با آن‌ها آشنا خواهیم شد.
۱. روکش دندان عصب کشی شده
هنگامی که عصب یک دندان برداشته می‌شود، به‌دلیل درمان کانال ریشه (RCT)، خون‌رسانی به دندان انجام نمی‌شود؛ بنابراین احتمال شکستن تاج دندان افزایش پیدا می‌کند. یکی از کاربردهای روکش‌های دندانی محافظت از دندان‌های عصب‌کشی‌شده و بازگرداندن عملکرد آن‌ها است. از فواید روکش برای دندان‌های عصب‌کشی‌شده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حفظ شکل و استحکام دندان
- حفظ عملکرد دندان مانند گاز زدن و جویدن
- بهبود ظاهر دندان‌های عصب‌کشی‌شده
۲. روکش دندان جلو
قرار دادن روکش برای دندان‌های جلویی معمولا به دلایل مختلفی از جمله پوسیدگی شدید، شکستگی یا بهبود زیبایی دندانها انجام می‌شود. از مزایای دیگر روکش برای دندان‌های جلو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پوشاندن لکه‌های روی دندان
- زیبا کردن ظاهر دندان پس از تغییر رنگ شدید
- زیبا کردن ظاهر دندان‌های نامتقارن یا بدشکل
۳. روکش دندان پر شده
تاج دندان برای دندان‌های پر‌شده زمانی استفاده می‌شود که دندان دارای یک پرکردگی بزرگ باشد. در دندان‌هایی که یک حفره بزرگ در آن‌ها پر شده است، ساختار دندانها بسیار ضعیف و شکننده می‌شود؛ بنابراین دندانپزشکان برای حفظ عملکرد دندان‌های پر‌شده از روکش استفاده می‌کنند.
۴. روکش دندان برای زیبایی
همانطور که اشاره شد، روکش یکی از بهترین روش‌ها برای حفظ زیبایی دهان و دندانها است. مزایای استفاده از تاج برای زیبایی دندانها عبارت‌اند از:
- اصلاح دندان‌های بدشکل، کوچک یا دارای انحنا‌های نامنظم
- پوشاندن دندان‌هایی که تغییر رنگ داده‌اند یا لکه‌دار شده‌اند
- اصلاح دندان‌هایی که به درمان‌های سفیدکننده پاسخ نمی‌دهند
- بستن فاصله‌های بین دندانها
انواع روکش دندان
بر اساس ماده‌ای که تاج دندان از آن ساخته می‌شود، روکش‌های مختلفی داریم که عبارت‌اند از:
۱. تاج دندان از نوع پرسلین
روکش پرسلین (Porcelain) یا چینی یکی از محبوب‌ترین گزینه‌ها برای ترمیم دندانها است. این نوع تاج به‌دلیل ظاهر طبیعی و زیبا، شباهت زیادی به دندان‌های واقعی دارد و بهترین روکش دندان جلو نیز به شمار می‌رود. از ویژگی‌های این روکش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تطابق تاج با رنگ دندان طبیعی
- زیبا کردن ظاهر دندانها
- حساسیت کمتر به تغییرات دما برخلاف روکش‌های فلزی
- مناسب برای افرادی که به مواد فلزی حساسیت دارند
در نظر داشته باشید که این نوع تاج دندان مقاومت کمتری نسبت به سایر روکش‌ها دارد.
۲. روکش دندان سرامیکی
روکش‌های سرامیکی (Ceramic) از جنس سرامیک ساخته می‌شوند و به دلیل ظاهر طبیعی و رنگ مطابق با دندان‌های اطراف، انتخاب مناسبی برای دندان‌های جلویی هستند. از مزایای این نوع تاج می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شفافیت و تطابق رنگی عالی با سایر دندانها
- ساخته‌شده از سرامیک خالص
- مناسب برای افراد حساس به فلز
- سازگار با بافت دندانها و لثه
در نظر داشته باشید که این نوع تاج دندان قیمت بالاتری نسبت به سایر روکش‌ها دارد.
۳. تاج دندان از نوع زیرکونیا
زیرکونیا (Zirconia) نوعی تاج دندانی است که از ماده‌ای به نام دی‌اکسید زیرکونیم ساخته می‌شود. این روکش‌ها به دلیل دوام و مقاومت بالا یکی از محبوب‌ترین گزینه‌ها در ترمیم دندان بوده و برای دندان‌های عقبی مناسب هستند. همچنین، تاج زیرکونیا بهترین روکش دندان برای ایمپلنت نیز به شمار می‌رود. از مزایای این نوع تاج دندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- زیرکونیا ماده‌ای بسیار سخت است که می‌تواند فشار زیادی را تحمل کند؛ بنابراین در برابر شکستگی و ساییدگی مقاوم است.
- قابلیت رنگ‌پذیری و شفافیت زیرکونیا باعث می‌شود که این روکش‌ها بتوانند به خوبی با رنگ و شکل دندان‌های طبیعی تطابق داشته باشند.
- زیرکونیا با بافت دهان سازگاری خوبی دارد و احتمال تحریک یا واکنش‌های آلرژیک را به حداقل می‌رساند.
- این نوع روکش طول عمر بالایی نسبت به سایر روکش‌ها دارد.
- زیرکونیا باعث سیاه شدن لثه‌ها نمی‌شود.
- این تاج دندان برای افراد حساس به فلز نیز بسیار مناسب است.
در نظر داشته باشید که سخت بودن ماده زیرکونیا ممکن است به مرور زمان باعث ساییدگی دندان‌های مقابل شود.
۴. تاج دندان فلزی
روکش‌های فلزی (Metal) یکی از قدیمی‌ترین و بادوام‌ترین انواع روکش‌های دندانی هستند که از آلیاژهای مختلفی مانند طلا، پالادیوم، نیکل یا کروم ساخته می‌شوند. این روکش‌ها به دلیل مقاومت بالا در برابر فشار جویدن و گاز زدن، اغلب برای دندان‌های پشتی که کمتر در دید هستند، استفاده می‌شوند. از مزایای این نوع روکش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استحکام و مقاومت بالا
- طول عمر بالا
- تراشیدن کمتر مینای دندان هنگام نصب تاج
- مقاومت در برابر ساییدگی
در نظر داشته باشید که ظاهر تاج‌های فلزی به‌اندازه سایر روکش‌ها زیبا نیست و می‌تواند باعث ظاهری ناهماهنگ در دهان شود. علاوه بر این، استفاده از آلیاژ یا پالادیوم هزینه بالاتری نسبت به سایر روکش‌ها دارد.
۵. تاج دندان از نوع رزین کامپوزیت
روکش رزین کامپوزیت (Composite Resin Crown) از جنس مواد کامپوزیتی که ترکیبی از ذرات ریز شیشه یا کوارتز هستند، ساخته می‌شوند. این نوع روکش‌ها به دلیل ظاهر طبیعی و قیمت پایین، محبوبیت زیادی در بین داوطلبان روکش کردن دندانها دارند. از مزایای این نوع تاج می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هماهنگی و تطابق رنگ با سایر دندانها
- صرفه‌جویی در زمان بیمار (این نوع تاج‌ها معمولا در یک جلسه ساخته و نصب می‌شوند)
- تراشیدن کمتر مینای دندان هنگام نصب تاج
در نظر داشته باشید که این نوع روکش مقاومت کمتری نسبت به سایر روکش‌ها داشته و ممکن است پس از مدتی تغییر رنگ دهد.
۶.تاج دندان از نوع ترکیبی
روکش‌های ترکیبی (Combination Crown) از ترکیب مواد مختلف ساخته شده‌اند تا ویژگی‌هایی مانند استحکام، زیبایی و حفظ عملکرد دندان را داشته باشند. ترکیبات معمول این نوع روکش عبارت‌اند از:
- ترکیب زیرکونیا و پرسلن
- ترکیب فلز و پرسلن
- ترکیب سرامیک و رزین کامپوزیت
در نظر داشته باشید که ساخت این نوع تاج‌ها به زمان و مواد بیشتری نیاز دارد؛ بنابراین گران‌تر از سایر تاج‌های دندان هستند.
پروفسور سیده حوریه موسوی – متخصص دندان‌پزشکی زیبایی و ترمیمی
استاد تمام دانشکده دندان‌پزشکی مشهد
آدرس: مشهد- بلوار سجاد، روبه روی مشهد مال، بین چهارراه خیام و گلریز، ساختمان پزشکان نگین، بلوک1 ، طبقه چهارم، پلاک ۱۴
051-37676258
09914725431
دیدگاهتان را بنویسید